Αν το δούμε κινηματογραφικά, ο μηνάς Φεβρουάριος έχει σφραγιστεί από την επιτυχία του Nymphomaniac και του Trier.
Το παραλήρημα γύρω από το όνομα του συμπαθέστατου Δανού προβοκάτορα ήταν κάτι το αναμενόμενο άλλωστε.
Εκεί όμως που τελειώνουν οι Ευρωπαϊκοί πειραματισμοί, ξεκινά ο ανεξάρτητος Αμερικάνικος κινηματογράφος.
Γιατί ο Trier μπορεί να είναι υπέροχος αλλά δεν έχει την ψυχή του Spike Jonze.
Ναι, καλά με ακούσατε.
Εγώ, και μιλάω για ψυχή.
Τόσο πολύ μου άρεσε το Her.
Σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον, συναντάμε για πρώτη φορά τον Theodore Twombly (Joaquin Phoenix, The Master), έναν μοναχικό συγγραφέα που ομολογουμένως έχει τα χάλια του.
Με ένα άσχημο διαζύγιο να βαραίνει την πλάτη του και μια δουλειά που του υπενθυμίζει το ποσό μόνος είναι, ο Theodore βρίσκεται εγκλωβισμένος στην ρουτίνα της αδιάφορης καθημερινότητας του.
Κάπως έτσι θα αποφασίσει να εγκαταστήσει ένα νέο Λειτουργικό Σύστημα στον υπολογιστή του.
Μετά από ένα σύντομο ψυχολογικό τεστ, η ζεστή και ζωηρή φωνή της Samantha (Scarlett Johansson, Don Jon) θα ακουστεί.
Οι δυνατότητες της απεριόριστες.
Το ίδιο και η ικανότητα της να μαθαίνει ταχύτατα καινούργια πράγματα.
Αυτό είναι το πρώτο στοιχειό που θα γοητεύσει τον Theodore.
Μετά από κάποιες συζητήσεις ωστόσο θα καταστεί και κάτι ακόμα σαφές: Πως η Samantha έχει συνείδηση και κατ'επέκταση συναισθήματα και προβληματισμούς.
Σύντομα, μια πλατωνική και ιδιαίτερη σχέση θα δημιουργηθεί ανάμεσα στους δυο.
Σαφώς, μια τέτοια περίληψη του Her δεν είναι αρκετή για να καλύψει το βάθος και το πολυδιάστατο του σεναρίου του.
Γιατί όπως είπα και νωρίτερα, ο Jonze έχει μια μεγάλη κάρδια.
Όχι μόνο συμπάσχει με τους χαρακτήρες του αλλά παραμένει αληθινός απέναντι σε αυτό που προσπαθεί να αναδείξει.
Στον πυρήνα της σκέψης του Jonze ελλοχεύει πάντα το ερώτημα «τι είναι ο άνθρωπος και πως πρέπει να συμπεριφέρεται;», ενώ σταδιακά παρουσιάζει άλλους ακόμα πιο ενδιαφέροντες προβληματισμούς, όπως την καθοριστική σημασία της σωματικής επαφής και την αναγκαιότητα της συναισθηματικής εκτόνωσης.
Η αλήθεια είναι πως γρήγορα απορροφήθηκα από το Her και ακόμα πιο εύκολα εντυπωσιάστηκα από τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει τα πράγματα.
Σε αυτόν τον μελλοντικό κόσμο οι άντρες φοράνε ψηλοκάβαλα παντελόνια και στην μόδα είναι το πορτοκαλί.
Τα κτήρια είναι καλοσχεδιασμένα και τα έπιπλα φουτουριστικά.
Η ανθρωπινή επαφή δεν έχει απαραίτητα χαθεί, όμως ταυτόχρονα δικαιολογείται και η ερωτική σχέση με ένα λειτουργικό σύστημα.
Ίσως αυτό να είναι και το μεγαλύτερο επίτευγμα του Her.
Ότι δηλαδή καταφέρνει να δικαιολογήσει και να υπερασπιστεί το sci-fi σενάριο του σε τέτοιο βαθμό που όχι μόνο σε πείθει για τις επιδιώξεις των χαρακτήρων του αλλά σε κάνει να νιώσεις συμπόνια για ένα φανταστικό λειτουργικό σύστημα που αυτοαποκαλείται Samantha.
Σε αντίθεση με τον πιστό του συνεργάτη Charlie Kauffman - μαζί με τον οποίο έχουν κάνει πανέξυπνα έργα όπως το Adaptation και το Being John Malkovich - που χαρακτηρίζεται από μεγάλες δώσεις κυνισμού, ο Spike Jonze με την συγκεκριμένη ταινία κάνει στροφή εκατόν ογδόντα μοιρών και παρουσιάζει ένα ρομαντικό αριστούργημα.
Η άψογη φωτογραφία και η πρωτότυπη σκηνοθεσία συμπληρώνουν το ιδιαίτερο σενάριο παίρνοντας μια ριψοκίνδυνη ιδέα και μετουσιώνοντας την σε κάτι πολύ πιο σπουδαίο και ολοκληρωμένο.
Η διάχυτη μελαγχολία που χαρακτηρίζει το Her είναι εμφανής στα περισσότερα σημεία του έργου, ελλοχεύοντας παράλληλα και κάποιες εκλάμψεις αισιοδοξίας, συνθέτοντας με αυτό τον τρόπο την πιο γλυκόπικρη ταινία της χρονιάς.
Ο Joaquin Phoenix ως άλλος Πυγμαλίωνας δίνει μια έντονη και σε σημεία ακραία ερμηνεία.
Κάτι το δικαιολογημένο και θεμιτό βέβαια, αφού υποδύεται έναν χαρακτήρα που αδυνατεί να εξωτερικεύσει τα συναισθήματα του και στο μεγαλύτερο μέρος του έργου συνομιλεί με ένα λειτουργικό σύστημα.
Ωστόσο, όσο βαρυσήμαντη και να είναι η ερμηνεία του Phoenix, αν κάτι πρέπει να κρατήσει κανείς από το ερμηνευτικό κομμάτι του Her, αυτό είναι η καλοκουρδισμένη φωνή της Scarlett Johannson.
Μια φωνή με μεγάλο συναισθηματικό υπόβαθρο που κάποιες φόρες επισκιάζει ακόμα και τις υποκριτικές ικανότητες του Phoenix.
Το Her είναι ένα από αυτά τα πανέξυπνα έργα που ορίζονται μέσα από την αυθεντικότητα της προσωπικής σφραγίδας του δημιουργού τους.
Όπως η Samantha, έτσι και αυτό τελικά εξελίσσεται σε κάτι πολύ πιο μεγάλο και σημαντικό από αυτό που θα περίμενες.
Το καλό με το Her όμως είναι πως καθώς ξεφεύγει, ταξιδεύεις και εσύ μαζί του.
Στις αίθουσες από 6 Φεβρουαρίου.
Γιώργος Καραμάνος.
